Blog: Flessenpostproject in 1979
Het is de Waddenvereniging waar we in 1979 mee in contact komen. De Waddenzee heeft het zwaar te verduren. De giftige stoffen die in het Ruhrgebied in Duitsland geproduceerd worden, worden massaal in de Rijn gedumpt. De Rijn wordt het afvalputje van Europa genoemd. Het rivierwater met vooral de giftige stof PCB wordt via Nederland in de Noordzee geloosd. Vervolgens komen deze stoffen door de stroming in de Waddenzee terecht.
In de Waddenzee leeft op dat moment een populatie zeehonden, waarvan vele vrouwtjes niet meer zwanger kunnen worden. De PCB’s tasten de voortplantingsorganen aan. De Waddenvereniging zit met de handen in het haar: hoe kunnen ze dat onder de aandacht brengen van de Nederlandse en Duitse bevolking?
Het vlot Sterke Yerke III was op dat moment in aanbouw en de stichting wilde wel iets doen om het probleem van de PCB’s samen met de Waddenvereniging onder de aandacht te brengen. Er zou geld beschikbaar worden gesteld om het vlot verder uit te rusten met de nodige materialen. Daar stond tegenover dat met het vlot de vervuiling van de Rijn door de industrie onder de aandacht zou worden gebracht. Er werd 12.000 gulden overgemaakt naar de stichting. Er werd een protocol opgesteld en naar de pers gestuurd. In die tijd waren er geen computers, maar typemachines en kopieermachines. Er werd getypt op asgrauw, grijs papier en niet op het witte A4 van nu. Het grijze papier zou beter zijn voor het milieu en snel afbreekbaar.
Nadat het vlot in april 1979 te water was gelaten, werd het in het laadruim van een vrachtschip geladen. De toenmalige schipper was Rienk Zwaga, ook schipper van het Leeuwarder skûtsje; hij bracht het vlot via de IJssel stroomopwaarts naar Bonn. Het vlot en zijn bemanning werden in Bonn voorgesteld aan de pers en de burgemeester. We kwamen met vriendelijke protesten bij de besturen van de steden en milieuverenigingen gelegen aan de Rijn. Dit alles begeleid en aangestuurd door de Waddenvereniging.
De lokale kranten brachten het vlot en zijn bemanning onder de aandacht en besteedden aandacht aan de reden waarom ze de Rijn af zouden varen met een zelfgebouwd vlot. Het vlot was voor het varen op de Rijn al ingericht. De masten moesten naar beneden gehaald kunnen worden voor de lage bruggen en er hingen twee zware motoren achter het vlot om te kunnen manoeuvreren. Een speciaal hiervoor opgeleide stuurman werd ingehuurd om veilig de Rijn af te varen.
Flessenpost
Naast het afvaren van de Rijn was het plan bedacht om gevulde flessen in de Rijn te dumpen. Het was een ouderwets ‘flessenpostplan’. De firma Bokma uit Friesland leverde 1.000 flessen, de bekende vierkante fles. In de fles bevond zich een laagje zilverzand en een oranje briefkaart met daarop adresgegevens van de stichting en het verzoek om het adres van de vinder erop in te vullen en de briefkaart naar Leeuwarden te sturen. De flessen werden in de Rijn gedumpt: we begonnen in Bonn en de laatsten werden in Hoek van Holland gedumpt.
En het resultaat was ernaar. Meer dan 350 flessen werden gevonden en de oranje briefkaarten werden naar onze stichting gestuurd. De flessen werden gevonden aan de oevers van de Rijn, maar ook in de Lek, de IJssel en de Waal. Ook op het Noordzeestrand van de Nederlandse, Duitse en Deense Waddeneilanden werden flessen gevonden. Het eenvoudige bewijs was geleverd: daar waar de flessen gevonden werden, kwamen ook de giftige stoffen aan.
Het vlot voer vervolgens de Rijn af en bezocht verschillende belangrijke steden aan de Rijn. Ook brachten we een bezoek aan het controlegrensstation bij de grensovergang Lobith (nabij Zevenaar). Hier werden in die tijd al belangrijke metingen naar giftige stoffen en zuurstofgehalte gedaan.
Eenmaal in Hoek van Holland werd er door de bemanning van het vlot op de Noordzee getest. Er werd boven de Waddeneilanden doorgevaren naar de Duitse havenstad Emden. Ook hier werd veel afval met gif via de industrie in de Dollard en de Waddenzee gedumpt. Ook daar kregen we de nodige persaandacht.
Het vlot zou na deze gezamenlijke actie met de Waddenvereniging via de Noordzee terugkeren naar Harlingen. Het slechte weer liet dit niet toe. Veel depressies met harde wind uit het westen. En een vlot kan nu eenmaal niet tegen de wind in laveren. Er werd besloten om via de kanalen in Groningen en Friesland naar Leeuwarden terug te varen.
De missie was volbracht en de Waddenvereniging en de stichting Sterke Yerke keken terug op een succesvolle tijd.
Tekst: Bemanningslid Frits Riemersma
